Władze stolicy zamierzają w przyszłym roku utworzyć w mieście strefę czystego transportu, która ograniczy wjazd do miasta najbardziej zanieczyszczającym powietrze samochodom. Według IBRM Samar, w planowanym na 2024 rok I etapie realizacji projektu, zakaz wjazdu do miasta objąłby blisko 5,5 proc. całego parku samochodów osobowych w Warszawie.
Strefa czystego transportu (SCT) to wydzielony obszar, po którym mogą poruszać się wyłącznie pojazdy spełniające odpowiednie normy emisji spalin (tzw. normy Euro, które są powiązane z datą produkcji pojazdu). SCT to stosowany w Europie od lat sposób na poprawę jakości powietrza w miastach oraz dbania o zdrowie mieszkańców. W Europie funkcjonuje już ponad 320 stref czystego transportu, najwięcej w Niemczech i we Włoszech. W Polsce uchwałę o utworzeniu SCT na terenie miasta przyjął już Kraków – tam strefa w łagodnej wersji zacznie obowiązywać od 1 lipca 2024 r. Własny projekt SCT pod koniec grudnia 2022 r. zaprezentowały także władze Wrocławia.
Centrum, ale nie tylko
W Warszawie strefa ma funkcjonować od lipca 2024 r. i objąć większość Śródmieścia oraz przylegające do niego fragmenty Woli, Ochoty, Saskiej Kępy, Grochowa i Pragi. Granice strefy będą pokrywały się z głównymi drogami i liniami kolejowymi, które nie zostaną objęte strefą. Granice te wyznaczą: al. Prymasa Tysiąclecia, Al. Jerozolimskie, ul. Kopińska, ul. Wawelska, al. Armii Ludowej, al. Stanów Zjednoczonych, ul. Wiatraczna, a następnie tory kolejowe wzdłuż północnej obwodnicy kolejowej – aż do al. Prymasa Tysiąclecia.
W pierwszym etapie ograniczenie wjazdu do SCT dotyczyłoby pojazdów benzynowych niespełniających normy Euro 2 (starszych niż 27 lat) i pojazdów z silnikiem Diesla niespełniających normy Euro 4 (starszych niż 18 lat). Według analiz IBRM Samar, opartych na danych Centralnej Ewidencji Pojazdów, na koniec 2021 roku (ostatnie dostępne dane) w parku pojazdów w Warszawie widniało zarejestrowanych 1 153 801 samochodów osobowych. (dane te nie obejmują tzw. samochodów archiwalnych, zwanych potocznie martwymi duszami). Z tej liczby 63 193 sztuki (5,48 proc. całego parku) to auta niespełniające wyżej wspomnianych norm i jako takie, pozbawione zostałyby prawa do wjazdu do warszawskiej Strefy Czystego Transportu od lipca 2024 roku. W koljnych latach zwiększane mają być wymagania dotyczące standardów emisji spalin dla aut poruszających się w strefie. Rada Miasta może też w przyszłości zdecydować o powiększeniu strefy.
Stolica wprowadzi strefę czystego transportu, aby obniżyć ilość zanieczyszczeń emitowanych przez pojazdy silnikowe. Z raportu NIK z 2014 r. wynika, że ruch samochodowy odpowiada za 63 proc. zanieczyszczenia pyłami PM10 w Warszawie. Inny raport NIK z 2020 r. podaje, że z zanieczyszczeń transportowych pochodzi ok. 75 proc. tlenków azotu (NOx) w Warszawie.
Stare diesle głównym źródłem zanieczyszczeń
Z badania emisyjności pojazdów na warszawskich ulicach dokonanego jesienią 2020 r. przez zespół naukowców z ICCT wynika, że najwięcej zanieczyszczeń pochodzi od starszych samochodów, zwłaszcza tych z silnikiem Diesla. Pomiary blisko 150 tys. pojazdów wykazały, że samochody wyprodukowane przed 2006 r., choć stanowiły tylko 17 proc. floty, odpowiadały za 37 proc. emisji tlenków azotu (NOx) i 52 proc. emisji pyłów (PM).
Jak podkreślają przedstawiciele stołecznego ratusza, zaprezentowana 25 stycznia propozycja SCT nie jest jeszcze gotowym scenariuszem, a zaproszeniem Warszawiaków do dyskusji nad ostatecznym kształtem strefy. Dlatego już ruszyły konsultacje społeczne w tej sprawie.
Źródło: IBRM Samar