Poślizg samochodu jest zdarzeniem nagłym i niezaplanowanym. Najczęściej dochodzi do niego w warunkach jesienno-zimowych, gdy temperatura otoczenia jest niska, a dodatkowo występują opady deszczu czy śniegu. To może spowodować, że przyczepność opon do nawierzchni będzie znacznie mniejsza albo nawet nie będzie jej wcale. Wówczas dochodzi do poślizgu, któremu poświęcimy nieco więcej uwagi w kilku najbliższych odcinkach cyklu na temat doskonalenia techniki jazdy, przygotowanego wspólnie z Driving Academy Roberta Hundli.
opracowanie: Tomasz Szmandra
Poślizg, w zależności od tego, które koła tracą przyczepność i jakimi warunkami był wywołany, możemy podzielić na kilka rodzajów: poślizg podsterowny, nadsterowny oraz poślizg wszystkich czterech kół. Dzisiaj przyjrzymy się poślizgowi kół tylnej osi, zwanego poślizgiem nadsterownym.
Nadsterowność to bardzo niebezpieczny rodzaj poślizgu samochodu, a gdy zdarzy się nagle, potrafi bardzo mocno zdekoncentrować kierowcę. Poślizg nadsterowny najczęściej spowodowany jest odciążeniem kół osi tylnej pojazdu w zakręcie. Może powstać nawet wtedy, gdy tylko zdejmiemy nogę z gazu lub naciśniemy na hamulec – te elementy spowodują dociążenie przodu samochodu. Przy nadsterowności auto ma tendencję do zacieśniania zakrętu, a tył pojazdu jest wyrzucany na jego zewnętrzną część. W tej sytuacji odruch jest u większości kierowców prawidłowy. Chodzi o założenie tzw. kontry, czyli ustawienie kół do kierunku jazdy i nadanie samochodowi prawidłowego toru jazdy. Oczywiście prawidłowy skręt kierownicą będzie miał kluczowe znaczenie, a działający w takich sytuacjach system ESC, czyli stabilizacji toru jazdy (jeżeli jest w aucie), może w znacznym stopniu przyczynić się do poprawy stabilności pojazdu. Jednak nie ma co się oszukiwać. Gdy dojdzie do poślizgu samochodu, kierowca często reaguje panicznie i najczęściej używa hamulca. Pamiętajmy też, że elektroniczne układy wspomagania kierowcy również hamują auto.
Zastosowanie w tej sytuacji techniki hamowania awaryjnego jest więc jak najbardziej uzasadnione. Wytracenie prędkości pojazdu może mieć kluczowy wpływ na skutki uderzenia w przeszkodę. Pamiętajmy – lepiej hamować i uderzyć w coś przy prędkości 30 km/h, niż ratować się gazem czy wcisnąć sprzęgło i uderzyć ostatecznie przy na np. 60 czy 70 km/h. Oczywiście obiegowe teorie na temat przysłowiowego wyciągania samochodu gazem na pewno każdy słyszał. Owszem, stosuje się takie techniki, ale tylko w sporcie samochodowym czy podczas ćwiczeń na zamkniętych terenach. Powstała nawet dyscyplina sportu samochodowego nazywana driftem, polegająca na kontrolowanym przejeździe w poślizgu nadsterownym po zamkniętym torze. Pamiętajmy – na drodze w poślizg wpadamy nagle i w większości przypadków nie jesteśmy na niego przygotowani. Dlatego bardzo ważne jest, aby pozycja za kierownicą była prawidłowa, dzięki czemu poczujemy samochód niemal całym ciałem, a ręce zawsze powinny być na kierownicy – to może zapewnić w sytuacji awaryjnej prawidłowe reakcje na rożne sytuacje drogowe.
Jest wiele istotnych czynników, które mają wpływ na poślizg auta. Dziewięć na dziesięć przypadków to błąd kierowcy, który nieumiejętnie posługuje się rożnymi elementami w samochodzie (np. kierownicą czy gazem). Poślizg zawsze wywołany jest zbyt dużą prędkością samochodu – taką, przy której opona nie jest w stanie utrzymać zbyt dużej siły w stosunku do swojej przyczepności. Jeśli chodzi o stan techniczny pojazdu, najważniejsze w takich sytuacjach są opony – jedyny element w samochodzie, który ma bezpośredni kontakt z nawierzchnią – dlatego powinny być zawsze w nienagannym stanie. Mimo że przepisy w Polsce dopuszczają używanie opon, których bieżnik ma 1,6 mm, to takie opony najczęściej tracą najważniejsze właściwości i nie są w stanie zapewnić odpowiedniej przyczepności. Dotyczy to zarówno opon letnich, jak i zimowych, a także całorocznych.
Zalecamy, aby opony wymieniać, gdy tylko wysokość bieżnika spadnie poniżej 4 mm lub gdy wiek opony przekroczy 4 lata. Lepiej używać opon znanych, czołowych producentów – to zapewni nam minimum bezpieczeństwa podczas podroży samochodem. Elementem często zaniedbywanym przez kierowców jest również kontrola ciśnienia w ogumieniu. Jest to też bardzo ważne w kontekście przyczepności. Inne elementy, takie jak układ zawieszenia (zbieżność, amortyzatory, elementy gumowe, łączniki i inne), również przyczyniają się do tego, w jaki sposób samochód zachowuje się podczas jazdy.