Podstawowe założenie, które zostało postawione autobusom elektrycznym, to mobilność porównywalna ze standardowymi autobusami spalinowymi. Nie zamierzamy kupować autobusów, które będą wymagały specjalnej troski – mówi Piotr Misiak, kierownik projektu Niskoemisyjny transport publiczny z Biura Zarządzania Projektami Urzędu Miejskiego Wrocławia.
Menadżer Floty: Wrocław to jedno z miast, które podpisało list intencyjny w sprawie rozwoju elektromobilności. Co samorządy mogą zyskać na uczestnictwie w programie związanym z sektorem pojazdów elektrycznych?
Piotr Misiak: Narodowe Centrum Badań i Rozwoju uruchomiło program, którego celem jest opracowanie i wdrożenie prototypu autobusu całkowicie elektrycznego. Ma on jeździć w polskich miastach. Wrocław również przystąpił do tego programu. Najpierw jednak NCBR musi zebrać oczekiwania co do parametrów, jakie ma spełniać autobus miejski przystosowany do lokalnego ruchu ulicznego. Ma to być w pełni funkcjonalny pojazd, który bez problemów pokona dystans najbardziej wymagającej linii autobusowej we Wrocławiu w każdych warunkach pogodowych.
Aby pojazd był dopracowany i skrojony na nasze potrzeby, NCBR przeprowadzi najpierw postępowanie w trybie „partnerstwa innowacyjnego”, na które pozwala nowa ustawa – Prawo zamówień publicznych. Wykonawcy będą mieli za zadanie opracowanie innowacyjnego produktu na bazie wrocławskich oczekiwań. Pierwsze wyprodukowane pojazdy testowe przesądzą, czy autobus jest odpowiedni dla lokalnych potrzeb, czy wymaga poprawy.
W tym celu opracowaliśmy trzy rodzaje tras: łatwą, średnią i trudną. Jeżeli autobus testowy sprosta wyzwaniu na najtrudniejszych trasach, wówczas będziemy wypełniać nasze zobowiązanie o zakupie 50 autobusów dla Wrocławia. Jeżeli pojazd będzie miał problemy na najłatwiejszych trasach, wówczas będziemy mieli do czynienia z autobusem niedopracowanym, a Wrocław z pewnością nie zdecyduje się na takie rozwiązanie.
Jeżeli autobus w pełni poradzi sobie z wrocławskim ruchem drogowym i spełni oczekiwania, wówczas miasto może uzyskać przy zakupie dofinansowanie z NFOŚiGW nawet do 80% wartości pojazdów.
Autobusy zasilałyby flotę wrocławskiego MPK i jeździłyby na trasach komunikacji miejskiej. Jestem przekonany, że mieszkańcy szybko docenią niepodważalne zalety autobusów elektrycznych, jakimi są bardzo cicha i bezemisyjna jazda.
Kiedy teoretycznie elektryczne autobusy mogą pojawić się na wrocławskich ulicach?
Harmonogram projektu przewiduje, że pierwsze partie pojazdów produkcyjnych zostaną dostarczone pod koniec 2019 r. Jednak do projektu przystąpiło wiele miast z całego kraju i trudno jeszcze ocenić, czy do stolicy Dolnego Śląska pojazdy zostaną dostarczone w pierwszej kolejności.
Gmina Wrocław podjęła z Politechniką Wrocławską współpracę mającą na celu opracowanie specyfikacji technicznej elektrycznych autobusów. Jak wspominałem, opracowanie będzie sporządzone na podstawie wytypowanych autentycznych tras autobusowych, którymi codziennie poruszają się autobusy wożące pasażerów po Wrocławiu.
Ma to pomóc odpowiedzieć na pytanie, jakie minimalne parametry muszą spełnić autobusy elektryczne, żeby mogły w najtrudniejszych warunkach przejechać wytypowane istniejące trasy we Wrocławiu. Jeżeli autobus elektryczny, który będzie wynikiem programu badawczego NCBR, będzie spełniał minimalne parametry określone przez Politechnikę, wówczas przystąpimy do weryfikacji autobusu na wytypowanych trasach w warunkach miejskich. Jeżeli pojazd nie będzie miał problemu z obsługą najtrudniejszej wytypowanej trasy, w każdych warunkach pogodowych, wówczas zostanie oceniony pozytywnie i będzie gwarantował zaspokojenie potrzeb przewozowych we Wrocławiu.
Jakie inne warunki, poza odpowiednimi parametrami pojazdu, muszą zaistnieć, żeby autobusy elektryczne zostały włączone do wrocławskiej komunikacji?
Oprócz autobusów istotna jest infrastruktura. W mieście potrzebne będą inwestycje w stacje ładowania, modernizacja zajezdni autobusowej w celu dostosowania do nowych pojazdów, modernizacja sieci przesyłowej energii elektrycznej. Projekt przewiduje opracowanie nowego modelu biznesowego, który ma minimalizować nakłady finansowe, ale także opracowanie modelu finansowania serwisowania zupełnie innowacyjnych produktów, jakimi będą nowe autobusy elektryczne.
Podstawowe założenie, które zostało postawione autobusom elektrycznym, to mobilność porównywalna ze standardowymi autobusami spalinowymi. Nie zamierzamy kupować autobusów, które będą wymagały specjalnej troski. Miasto ma zapewnić sprawną komunikację, to jest priorytet.
Jeżeli będzie to transport bezemisyjny oraz bardzo cichy, będą to wartości dodane. Niemniej jednak priorytetem jest dobry produkt, który nie będzie generował znacznie większych kosztów obsługi i serwisu.
Jesteśmy jeszcze przed podjęciem decyzji, jakiego rodzaju będą to autobusy. Czy będą miały duże akumulatory ładowane raz na cały dzień? Czy będą miały mniejsze akumulatory doładowywane na trasie? Czy będą miały wymienne akumulatory? Po rozstrzygnięciu tego ważnego aspektu będzie można przystąpić do oceny kosztów adaptacji zajezdni oraz tras do nowych pojazdów.
Wrocław chce 50 autobusów elektrycznych z programu rozwoju elektromobilności – czytaj więcej
Wrocław inwestuje też w car sharing. Do dyspozycji zostaną oddane elektryczne samochody marki Nissan. Na czym będzie polegał program wypożyczania samochodów i czy można go porównać do systemu rowerów miejskich? Czy użytkownicy samochodów z miejskiej wypożyczalni będą mogli liczyć na specjalne przywileje, np. możliwość jazdy po buspasach?
Miasto Wrocław w lutym 2017 r. podpisało z firmą Enigma Systemy Ochrony Informacji pierwszą w Polsce umowę o partnerstwie publiczno-prywatnym na uruchomienie i zarządzanie miejską wypożyczalnią samochodów elektrycznych. Dzięki temu uwolniona zostanie od pojazdów indywidualnych przestrzeń miejska, a istniejąca infrastruktura drogowa w mieście będzie efektywniej wykorzystana, dając jednocześnie mieszkańcom alternatywny, wygodny, niskoemisyjny środek komunikacji publicznej.
Menadżer Floty – Dolnośląskie Forum Biznesowe >>> pierwsze wydanie regionalne
Wdrożenie systemu zaplanowano na wiosnę 2018 r. Do tego czasu strony uzgodnią lokalizację stacji, jednolitą wizualizację systemu. Ponadto partner wybuduje infrastrukturę ładowania pojazdów, stworzy biuro obsługi klienta oraz oprogramowanie i aplikacje niezbędne do funkcjonowania systemu. Będzie zarządzał projektem przez 5 lat od uruchomienia.
Wypożyczalnia samochodów elektrycznych będzie liczyć 200 samochodów (190 egz. modelu Nissan LEAF, 10 Nissanów e-NV200) oraz ok. 50 zespołów miejsc do wypożyczeń. Po długotrwałych negocjacjach z zainteresowanymi partnerami i ich na podstawie ich doświadczeń zdecydowaliśmy się, że wrocławska wypożyczalnia będzie działać według modelu mieszanego, tj. opartego na systemie stacji w konkretnych lokalizacjach, w których będzie można wypożyczać i zwrócić pojazd w dowolnie wybranym przez siebie wyznaczonym miejscu postojowym, oraz na możliwości wypożyczenia i zwrotu pojazdu na ogólnodostępnych miejscach postojowych na drogach publicznych na terenie Wrocławia, tzw. free floating. Partner przejął na siebie również rolę realokowania i ładowania pojazdów.
Dla uatrakcyjnienia usługi wypożyczania miasto Wrocław chce wdrożyć pewne udogodnienia i przywileje, m.in. bezpłatne wyznaczone miejsca parkingowe, przejezdność przez wybrane, wyłączone z ruchu kołowego ulice oraz wjazd na niektóre buspasy i torowiska.
Dziś w Polsce nie funkcjonuje żaden tego typu system oparty na samochodach elektrycznych, dlatego też miasto zdecydowało się na jego uruchomienie w trybie partnerstwa publiczno-prywatnego. Prowadzono negocjacje z 5 partnerami, w tym z przedstawicielami znanych systemów car sharingowych na świecie, tj. car2go, DriveNow czy CityBee.
W efekcie otrzymaliśmy oferty od 3 partnerów. Dwie z nich oferowały usługę bez dopłaty ze strony miasta. Wynagrodzeniem partnera będzie prawo do czerpania pożytków z tytułu udostępnienia samochodów. Nasz partner – firma Enigma – szacuje, że koszt wynajęcia samochodu będzie wynosił ok. 1 zł/min. Należy zaznaczyć, że w cenie zawarte będą wszelkie opłaty, zatem użytkownik nie będzie musiał się martwić o ładowanie baterii, mycie, serwisowanie, wymianę opon czy ubezpieczenie samochodu.
Pomimo dobrze ocenianej oferty usług transportu zbiorowego, rowerów miejskich i rosnącej sieci tras rowerowych w dalszym ciągu mamy we Wrocławiu duży wskaźnik samochodów indywidualnych. Obecnie wynosi on 560 pojazdów na 1000 mieszkańców. Doświadczenia miast zachodnich wskazują, że 1 samochód z car sharingu zastępuje średnio 7-12 samochodów indywidualnych, a rodziny coraz częściej rezygnują z posiadania drugiego lub kolejnego samochodu, mając dostęp do takiej usługi.
Ze względu na obecnie małą popularność oraz znikomą liczbę zarejestrowanych aut elektrycznych mamy nadzieję, że uruchomienie takiego projektu we Wrocławiu przybliży mieszkańcom liczne zalety pojazdów elektrycznych i zachęci do pozostawienia swoich aut w domu, co w efekcie zmniejszy emisję zanieczyszczeń, zredukuje poziom hałasu, a przede wszystkim poprawi jakość życia przy zachowaniu mobilności mieszkańców.
Nissan, Enigma i miasto Wrocław stworzą największy program car-sharingu w Polsce – czytaj więcej
Czy miasto będzie też wspierać innych użytkowników aut elektrycznych i hybrydowych, np. poprzez dopłaty do zakupu takich pojazdów, darmowe lub tańsze parkingi w centrum?
Trudno mi ocenić, czy Wrocław będzie wspierać innych użytkowników aut elektrycznych i hybrydowych poprzez dopłaty do zakupu takich pojazdów. Niemniej jednak Wrocław od dawna wspiera użytkowników aut elektrycznych i hybrydowych poprzez darmowe lub tańsze parkingi w strefach płatnego parkowania.
Wrocław złożył aplikację do Komisji Europejskiej o tytuł Zielonej Stolicy Europy w 2019 r. i powołał do życia tzw. Zielony Departament. Jakie będą główne zadania, które ma wypełnić ten organ, i jak jego prace mają pomóc w zdobyciu wspomnianego tytułu?
Miasto jest zespołem zależności przyrodniczych i społeczno-kulturowych. Widzimy jego rozwój holistycznie, z uwzględnieniem potrzeb miasta pod względem osiągnięcia celów gospodarczych w warunkach przyrodniczych, socjologicznych, gospodarczych i kulturowych. Osiągnięcie dojrzałości i świadomość celów podejmowanych działań inwestycyjnych i społecznych, w definiowaniu których w różnej formie uczestniczą mieszkańcy, doprowadziło do zmiany postrzegania celów i struktury organizacji Urzędu.
Powołany w marcu tego roku Departament Zrównoważonego Rozwoju zajmuje się ochroną przyrody i klimatu oraz rozwojem komunikacji zbiorowej. Są to obszary, których znaczenie dla poprawy jakości życia, zdrowego otoczenia i komfortu spędzania czasu wolnego jest najistotniejsze.
Działania, na których skupia się Departament, to poprawa jakości powietrza przez mechanizmy współdziałania z mieszkańcami w celu wymiany niekorzystnych dla środowiska źródeł ciepła, przygotowanie miasta do zmian klimatu, zwiększenie powierzchni i jakości terenów zielonych z zachowaniem bioróżnorodności. Rozwój transportu zbiorowego oparty jest na rozbudowie sieci transportu szynowego, dostosowywanie układu komunikacji do potrzeb i rozwoju miasta na podstawie zwiększenia liczby i jakości pojazdów, sieci parkingów Park & Ride oraz transportu kolejowego.
Naszym celem jest zachęcenie mieszkańców do zmiany przyzwyczajeń i zwiększanie udziału komunikacji zbiorowej, rowerowej i pieszej w codziennym przemieszczaniu się. Wszystkim tym celom będą towarzyszyć akcje edukacyjne i informacyjne budujące świadomość i poczucie współodpowiedzialności mieszkańców za jakość życia w mieście.
Rozmawiał Wojciech Kaczałek
Artykuł ukazał się pierwotnie w magazynie Menadżer Floty (wyd. regionalne Dolny Śląsk 01/2017)
Menadżer Floty – Dolnośląskie Forum Biznesowe >>> pierwsze wydanie regionalne