Początek polsko-chińskiej współpracy ws. elektromobilności

Postulowanym rozwiązaniem byłoby opracowanie przez Ministerstwo Środowiska, na wzór regulacji obowiązujących w niektórych krajach unijnych, szczegółowych standardów przetwarzania zużytego sprzętu – mówi Daniel Chojnacki, radca prawny w kancelarii Domański Zakrzewski Palinka (DZP).

Przyjmując ustawę z dnia 11 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (dalej: nowa ustawa ZSEE) ustawodawca postawił przed sobą co najmniej dwa cele. Pierwszym była implementacja do prawa polskiego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/19/UE z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Drugim, poprawa funkcjonowania systemu zbierania i przetwarzania zużytego sprzętu. Choć podstawowy zakres przepisów nowej ustawy ZSEE wszedł w życie 1 stycznia 2016 r., trudno jeszcze ocenić czy ustawodawcy udało się osiągnąć drugi ze stawianych sobie celów, tj. poprawę funkcjonowania systemu. Dwa kluczowe instrumenty mające pomóc ten cel osiągnąć, tj. podział zużytego sprzętu na sześć grup oraz audyt zewnętrzny organizacji odzysku i zakładów przetwarzania, jeszcze nie zaczęły bowiem funkcjonować.

Lepiej późno niż wcale

Podział sprzętu na sześć grup wejdzie w życie 1 stycznia 2018 r. (art. 5 ust. 2 i załącznik nr 1 do nowej ustawy ZSEE). Znaczenie nowego podziału można rozpatrywać dwojako. Po pierwsze, nowy podział zdecydowanie lepiej odzwierciedla cechy zużytego sprzętu pod kątem trudności (a więc i kosztów) związanych z jego przetworzeniem. Dotychczasowy podział pozwalał (i dalej pozwala) na rozliczenie sprzętu problemowego z punktu widzenia kosztów jego właściwego przetworzenia (np. lodówka) ze sprzętem nieproblemowym (np. pralka). Po drugie, ustawodawca wskazuje jedynie przykładowe rodzaje sprzętu należącego do poszczególnych grup (por. pkt II załącznika nr 1 do ustawy zsee), co – w odróżnieniu od stanu obecnego – oznacza otwarcie definicji zużytego sprzętu a w konsekwencji rozszerzenie zakresu obowiązywania ustawy. Co istotne, nowy podział sprzętu stanowi implementację dyrektywy 2012/19/UE, która nakładała na państwa członkowskie obowiązek jego wprowadzenia. Można jedynie żałować, że Ministerstwo Środowiska, a następnie Sejm i Senat, nie zdecydowały się na wcześniejsze wprowadzenie tej regulacji (np. już od 1 stycznia 2016 r.), choć warto zaznaczyć, że sama dyrektywa nakładała obowiązek wprowadzenia nowego podziału sprzętu najpóźniej z dniem 15 sierpnia 2018 r. Polska więc ten akurat obowiązek wypełni w terminie.

Zacznijmy od „najtrudniejszych”

Jeżeli zaś chodzi o audyt zewnętrzny organizacji odzysku i zakładów przetwarzania, zostanie on po raz pierwszy przeprowadzony do 30 kwietnia br. Szczegółowy zakres audytu został określony w rozporządzeniu Ministra Środowiska z 14 grudnia 2016 r. W moim przekonaniu rozporządzenie to zbytnio koncentruje się na aspektach formalnych, pomija natomiast konieczność technicznej weryfikacji procesów przetwarzania odpadów. Z pewnością postulowanym rozwiązaniem byłoby opracowanie przez Ministerstwo Środowiska, na wzór regulacji obowiązujących w niektórych krajach unijnych, szczegółowych standardów przetwarzania zużytego sprzętu. Postulat opracowania standardów przetwarzania w pierwszej kolejności powinien dotyczyć sprzętu najbardziej problemowego i stwarzającego największe ryzyko środowiskowe w przypadku jego niewłaściwego przetwarzania (np. sprzęt chłodniczy). W mojej ocenie brak standardów przetwarzania zużytego sprzętu, a tym samym brak punktu odniesienia dla audytora, niestety powoduje, że audyt zewnętrzny w obecnym kształcie może nie spełnić oczekiwań, jakie wobec tej instytucji były formułowane w toku prac legislacyjnych.

Odpowiadając na postanowione w tytule pytanie, wejście w życie od 1 stycznia 2018 r. nowego podziału sprzętu powinno pozwolić na ograniczenie części dotychczasowych negatywnych zjawisk towarzyszących przetwarzaniu zużytego sprzętu. Niemniej jednak oczekiwane przez branżę faktyczne działanie ustawy o zużytym sprzęcie wymaga podjęcia przez Ministerstwo Środowiska trudu i odwagi opracowania standardów przetwarzania zużytego sprzętu (w szczególności sprzętu problemowego). Dokument ten powinien w sposób jednoznaczny wskazać wymagania stawiane zakładowi przetwarzania, zarówno w zakresie technicznego wyposażenia zakładu, jak i procedur postępowania. Nie uważam za konieczne dokonywanie zmian na poziomie ustawy, standardy przetwarzania mogą zostać wprowadzone w drodze rozporządzenia Ministra Środowiska.

Źródło: teraz-srodowisko.pl (Daniel Chojnacki)